Leven volgens waarden en keuzes
In dit artikel leer je hoe je leven volgens je waarden vorm kunt geven en keuzes kunt maken die bij die waarden passen. We behandelen eenvoudige methodes zoals ACT, Logotherapie en OGW, en laten zien hoe je met de Waardenkompas, een praktisch actieplan en reflectie op richting richting vindt.
Waarden als kompas voor dagelijkse keuzes
Waarden zijn de kernbeginselen die richting geven aan wat jij belangrijk vindt. Ze helpen je keuzes te maken, vooral als emoties hoog oplopen. Om ze helder te krijgen kun je jezelf afvragen wanneer je je het meest verbonden voelt met wat er toe doet, welk gedrag je trots maakt en welke consequenties je wilt vermijden. In deze benadering combineren we drie methodes: ACT, OGW en Logotherapie. ACT nodigt je uit emoties te accepteren en toch keuzes te maken die kloppen bij jouw waarden; OGW helpt bij het verhelderen van doelen en zinvol handelen; Logotherapie legt de nadruk op zingeving als motor achter gedrag. Door dit toe te passen maak je het makkelijker om richting te kiezen die bij jouw waarden past. De hersenen spelen hierin een rol: wanneer je handelt vanuit waarden, raakt de prefrontale cortex betrokken bij plannen en zelfcontrole, waardoor je keuzes langer kunt vasthouden.
De Waardenkompas, actieplan en richtingreflectie in praktijk
De Waardenkompas helpt je jouw kernwaarden te verhelderen en concreet te maken door per waarde duidelijke gedragingen te beschrijven. Het actieplan zet die waarden om in stap-voor-stap acties met concrete deadlines, zodat je in de praktijk handelt. Reflectie op richting is een korte, regelmatige check-in waarin je bekijkt of je acties nog steeds aansluiten bij jouw waarden en wat eventueel aanpassing nodig heeft. De drie methodes ACT, OGW en Logotherapie ondersteunen dit proces door respectievelijk te focussen op acceptatie en verbinding met waarden, zinvol handelen en betekenis achter keuzes.
Wat gebeurt er in je hersenen? PFC en frontoparietaal netwerk
Bij het kiezen van waarden en het uitvoeren van acties spelen hersenen een belangrijke rol. De prefrontale cortex (PFC) ondersteunt planning, lange termijn denken en zelfcontrole. Het frontoparietale netwerk helpt bij taalgebruik, aandacht en het koppelen van intenties aan concrete acties. Door regelmatig te oefenen met het Waardenkompas en het koppelen van waarden aan concrete stappen, train je deze hersennetwerken en wordt het makkelijker om impulsen te laten voor wat ze zijn en te kiezen wat bij jouw waarden past. ACT, OGW en Logotherapie bieden een geïntegreerde basis om dit proces te ondersteunen.
Praktische stappen om vandaag te starten
1) Maak een korte lijst met drie kernwaarden en geef per waarde aan welk concreet gedrag daarbij hoort. 2) Gebruik het Waardenkompas om deze waarde te vertalen naar één duidelijke actie die je vandaag nog kunt uitvoeren. 3) Stel een eenvoudig actieplan op met één haalbare stap per dag en een korte tijdsindicatie. 4) Reserveer dagelijks 2 minuten voor Reflectie op richting en noteer wat goed ging en wat niet, zodat je je aanpak kunt bijstellen. 5) Gebruik korte ademhaling of ontspanning als emoties oplopen; dit helpt om helder te blijven bij het nemen van keuzes. Door deze stappen toe te passen ontwikkel je een leefstijl die is afgestemd op jouw waarden, wat de kans vergroot dat je later trots zult zijn op je keuzes. ACT, OGW en Logotherapie vormen samen een toegankelijke route voor iedereen die stap voor stap richting wil geven aan zijn of haar leven.
Lees ook: Werkstress herkennen en verminderen of Assertiviteit trainen in de praktijk.