Omgaan met autisme bij jezelf: praktisch en vriendelijk
In dit artikel leer je hoe je autisme bij jezelf beter kunt begrijpen en stap voor stap kunt ondersteunen. We combineren drie toegankelijke benaderingen met praktische hulpmiddelen, zodat je beter kunt omgaan met sensorische prikkels, emoties en sociale situaties.
Sensorische verwerking en overprikkeling verminderen
Autisme gaat vaak gepaard met een intensiever sensorisch systeem, waardoor geluiden, aanrakingen en licht sneller overweldigend kunnen voelen. Het doel is om signalen tijdig te herkennen en stappen te zetten die prikkels beperken en je comfort vergroten. Begin met het observeren van wat jou precies overprikkelt: is het lawaai in de gang, fel neonlicht, of drukte rondom je? Zet korte pauzes in, gebruik rustige hulpmiddelen zoals oordopjes of een zonnebril, en bouw een vaste omgeving waar mogelijk in. Houd een eenvoudige Overprikkelingmonitor bij: wat was de prikkel, wanneer gebeurde dit, hoe lang duurde het, en wat hielp? Zo krijg je inzicht in patronen en kun je tijdig anticiperen op situaties die mogelijk zwaar voor je zijn.
Regulatie van emoties en aandacht door de voorkant van de hersenen
De voorkant van de hersenen speelt een belangrijke rol bij plannen, keuzes maken en emoties reguleren. Voor iemand met autisme kan dit proces extra uitdaging geven. De aanpak is gericht op heldere structuur, realistische verwachtingen en het oefenen van aandacht en flexibiliteit. Maak korte, haalbare doelen en verdeel taken in kleine stapjes. Als je merkt dat je afglijdt, zet dan een korte pauze in, adem langzaam in en uit, en kies vervolgens een eenvoudige stap voordat je weer verder gaat. Door consistentie in ritme en herhaling bouw je voorspelbaarheid en vertrouwen in je eigen handelen, wat de controle vergroot en minder angst geeft.
Praktische hulpmiddelen voor dagelijks gebruik
Gebruik de Overprikkelingmonitor om prikkels bij te houden en tijdig te signaleren wat jouw situatie vatbaar maakt voor overbelasting. Maak daarnaast een energiemanagementplan: plan activiteiten op momenten dat jouw energieniveau hoog is, neem korte rustpauzes en verdeel inspanning, zodat je niet doorvliegt. Werk met een communicatieaanpak: leer duidelijke en korte verzoeken te formuleren aan anderen, zoals de vraag om geluid zachter te zetten of om hulp bij een taak. Oefen ook met zelfcompassie: praat vriendelijk tegen jezelf, erken dat prikkelbelasting soms zo ontzettend hoog kan zijn, en geef jezelf ruimte om fouten te maken zonder jezelf te veroordelen. Deze tools geven houvast en vergroten het dagelijkse draagvermogen.
Inzicht uit drie benaderingen en hoe je die toepast
De gebruikte methodes zijn Acceptatie- en Commitment Therapie, Schematherapie en Psycho-educatie. Acceptatie- en Commitment Therapie helpt je gedachten en emoties te accepteren terwijl je handelt naar wat echt belangrijk voor je is. Schematherapie richt zich op het herkennen en veranderen van hardnekkige patronen die opnieuw optreden in het dagelijks leven. Psycho-educatie biedt duidelijke uitleg over autisme en de manier waarop prikkels en emoties jouw gedrag beïnvloeden. Door deze drie benaderingen te combineren leer je jezelf beter kennen, neem je de regie over je leven en ervaar je stap voor stap meer rust en veerkracht. Daarnaast speelt oxytocine een rol: sociaal contact en warme interactie kunnen de aanmaak van dit hormoon stimuleren, wat veiligheid en verbondenheid bevordert. Zoek daarom naar momenten en relaties die veilig voelen en in jouw tempo plaatsvinden. Door dagelijks kleine oefeningen toe te passen, kun je groeien in zelfvertrouwen en veerkracht.
Lees ook: Werkstress herkennen en verminderen of Assertiviteit trainen in de praktijk.